Hệ điều hành Windows, đặc biệt là các phiên bản mới như Windows 10 và 11, thường đi kèm với nhiều dịch vụ và ứng dụng chạy ngầm mà có thể không phải lúc nào cũng cần thiết cho người dùng. Đối với những chiếc PC có cấu hình không quá mạnh, hoặc ngay cả những máy tính hiện đại, các tiến trình ẩn này có thể “ngốn” đáng kể tài nguyên CPU, dẫn đến tình trạng máy tính bị chậm, giật lag hoặc phản hồi kém. Việc xác định và vô hiệu hóa những dịch vụ Windows không cần thiết này là một cách hiệu quả để giải phóng CPU, giúp máy tính hoạt động mượt mà và nhanh hơn đáng kể.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào 5 dịch vụ và ứng dụng nền phổ biến nhất của Windows thường chiếm dụng CPU, đồng thời cung cấp hướng dẫn chi tiết cách vô hiệu hóa chúng một cách an toàn để tối ưu hóa hiệu suất cho chiếc PC của bạn. Mục tiêu là giúp bạn lấy lại quyền kiểm soát tài nguyên hệ thống, mang lại trải nghiệm sử dụng Windows nhanh nhạy hơn.
1. Runtime Broker
Runtime Broker là một dịch vụ hệ thống quan trọng của Windows, chịu trách nhiệm quản lý quyền truy cập cho các ứng dụng tải về từ Microsoft Store. Về lý thuyết, dịch vụ này chỉ nên tiêu thụ khoảng 20-30% CPU ở mức tối đa, nhưng thực tế cho thấy nó thường xuyên tăng đột biến mức sử dụng, đôi khi lên rất cao. Những đợt tăng đột biến bất thường này có thể bị kích hoạt bởi một ứng dụng Microsoft Store đang được sử dụng hoặc một ứng dụng đã yêu cầu quyền trong nền.
Tình trạng này, dù chỉ diễn ra trong vài giây, cũng đủ làm chậm PC của bạn và gây khó chịu nếu lặp đi lặp lại. Đặc biệt, nếu hệ thống của bạn không có đủ RAM, Runtime Broker thậm chí có thể khiến máy tính bị treo, buộc bạn phải khởi động lại cứng. Nếu bạn không thường xuyên sử dụng các ứng dụng từ Microsoft Store, việc vô hiệu hóa Runtime Broker sẽ không ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng Windows thông thường mà còn giúp bạn tiết kiệm một lượng đáng kể tài nguyên CPU.
Để vô hiệu hóa Runtime Broker, hãy mở Task Manager (Trình quản lý Tác vụ), chuyển đến tab Processes (Tiến trình), tìm và đóng tiến trình Runtime Broker. Dịch vụ này sẽ không tự động kích hoạt lại trừ khi Microsoft Store hoặc một ứng dụng liên quan được mở. Runtime Broker cũng thường bị kích hoạt bởi các gợi ý và thông báo của Windows, do đó, việc tắt các tính năng này cũng sẽ góp phần đáng kể trong việc giảm tải cho Windows 11 của bạn.
2. Windows Search Indexer
Đúng như tên gọi, Windows Search Indexer là một dịch vụ chạy nền để duy trì một chỉ mục được cập nhật, cho phép tìm kiếm nhanh chóng các tệp, tài liệu, hình ảnh, video và email được lưu trữ trên PC của bạn. Mặc dù rất hữu ích khi bạn cần tìm một tệp bị thất lạc, nhưng dịch vụ này lại có xu hướng tăng vọt mức sử dụng CPU khi đang lập chỉ mục các tệp lớn hoặc sửa chữa chỉ mục nền.
Nếu PC của bạn không có đủ “không gian” CPU, chỉ riêng dịch vụ này cũng có thể làm chậm Windows một cách đáng kể. Trừ khi bạn liên tục tìm kiếm tệp, bạn nên vô hiệu hóa dịch vụ này theo các bước sau:
- Nhấn phím Windows + R để mở hộp thoại Run (Chạy).
- Gõ services và nhấn Enter.
- Tìm và nhấp đúp vào dịch vụ Windows Search.
- Nhấp vào nút Disable (Vô hiệu hóa) để dừng dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa vĩnh viễn dịch vụ, chọn tùy chọn Disabled (Đã tắt) trong danh sách thả xuống Startup type (Loại khởi động).
Lưu ý rằng điều này sẽ làm chậm đáng kể quá trình tìm kiếm tệp trong File Explorer (Trình khám phá Tệp). Tuy nhiên, trừ khi bạn thường xuyên tìm kiếm các tệp trên PC của mình, việc này sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến bạn.
3. Antimalware Service Executable
Antimalware Service Executable, hay MsMpEng.exe, là dịch vụ của Windows Security (Windows Defender) liên tục chạy trong nền và quét PC của bạn theo thời gian thực để tìm kiếm các mối đe dọa. Tuy nhiên, đôi khi nó có xu hướng quét các tệp hoặc thư mục lớn, điều này có thể làm tăng mức sử dụng CPU. Nếu bạn có nhiều tệp lớn được lưu trữ trên hệ thống, Windows Search Indexer và Antimalware Service Executable có thể chiếm tới 50% CPU của bạn.
Bạn có thể vô hiệu hóa dịch vụ này, nhưng điều đó đồng nghĩa với việc bạn sẽ tự đặt mình vào nguy cơ nhiễm virus và phần mềm độc hại. Bạn có thể tạm thời vô hiệu hóa nó từ Task Manager, nhưng tiến trình này sẽ sớm bật lại. Để vô hiệu hóa vĩnh viễn, bạn sẽ phải tắt tính năng bảo vệ thời gian thực trong Windows Security:
- Mở Windows Security và nhấp vào Virus & threat protection (Bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa).
- Trong mục Virus & threat protection settings (Cài đặt bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa), nhấp vào Manage settings (Quản lý cài đặt).
- Vô hiệu hóa thanh trượt Real-time protection (Bảo vệ thời gian thực).
Chúng tôi không khuyến nghị bạn thực hiện điều này. Cá nhân tôi thà để Windows Security làm chậm PC một chút còn hơn là để nó dễ bị nhiễm phần mềm độc hại. Nhưng nếu bạn đang rất thiếu tài nguyên CPU, bạn có thể cân nhắc vô hiệu hóa Windows Security và thử các giải pháp diệt virus miễn phí khác có thể tiêu tốn ít tài nguyên hơn. Một lựa chọn khác là đặt lịch quét thủ công trong những giờ không làm việc, để Windows Security không chạy quét nền vào giữa ngày làm việc của bạn.
4. CTF Loader
CTF Loader hỗ trợ các phương pháp nhập liệu văn bản thay thế như nhận dạng giọng nói và chữ viết tay. Nếu bạn không sử dụng các tính năng này, bạn đang lãng phí tài nguyên CPU cho tiến trình này, vốn liên tục chạy trong nền.
Vô hiệu hóa CTF Loader, hay ctfmon.exe, có thể hơi khó khăn. Bạn có thể đóng tiến trình này từ Task Manager, nhưng nó có thể tự động kích hoạt và bắt đầu chạy lại. Một giải pháp lâu dài hơn là vô hiệu hóa dịch vụ này thông qua Windows Services:
- Nhấn phím Windows + R để mở hộp thoại Run (Chạy).
- Gõ services và nhấn Enter.
- Tìm và nhấp đúp vào Text Input Management Service (Dịch vụ quản lý nhập liệu văn bản).
- Nhấp vào nút Disable (Vô hiệu hóa) để dừng dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa vĩnh viễn dịch vụ, chọn tùy chọn Disabled (Đã tắt) trong danh sách thả xuống Startup type (Loại khởi động).
Nếu bạn đang sử dụng máy tính xách tay có màn hình cảm ứng, việc vô hiệu hóa CTF Loader có thể ảnh hưởng đến bàn phím ảo trên màn hình của bạn. Ngoài ra, mọi thao tác nhập bằng bút cảm ứng hoặc tùy chọn bàn di chuột (trackpad) cũng có thể ngừng hoạt động.
5. Ứng Dụng Nền của Microsoft Store
Ở dạng mặc định, Windows đi kèm với rất nhiều phần mềm được cài đặt sẵn. Trong số đó có một số ứng dụng của Microsoft Store, như Outlook, Teams, Copilot và nhiều ứng dụng khác mà bạn có thể không sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, các ứng dụng này đều được bật mặc định và sẽ tiếp tục chạy trong nền, tiêu thụ tài nguyên hệ thống.
Cách tốt nhất để xử lý vấn đề này là gỡ cài đặt tất cả các ứng dụng này ngay lập tức nếu bạn không có nhu cầu sử dụng chúng. Nếu bạn muốn giữ lại chúng, bạn có thể tắt chúng không cho tự động khởi động cùng Windows theo các bước sau:
- Mở Task Manager và nhấp vào Startup apps (Ứng dụng khởi động).
- Tìm các ứng dụng bạn muốn vô hiệu hóa, nhấp vào chúng và chọn Disable (Vô hiệu hóa) từ góc trên bên phải.
Giao diện mục "Startup apps" (Ứng dụng khởi động) trong Trình quản lý Tác vụ (Task Manager) của Windows, hiển thị danh sách các ứng dụng có thể vô hiệu hóa khi khởi động hệ thống.
Ngoài ra, bạn có thể làm theo các bước sau để vô hiệu hóa các ứng dụng này không cho chạy trong nền:
- Mở Windows Settings (Cài đặt Windows) và nhấp vào Apps (Ứng dụng).
- Nhấp vào Installed apps (Ứng dụng đã cài đặt).
- Nhấp vào ba dấu chấm bên cạnh ứng dụng Microsoft Store bạn muốn vô hiệu hóa và nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao).
- Trong mục Background app permissions (Quyền ứng dụng nền), đặt danh sách thả xuống Let this app run in the background (Cho phép ứng dụng này chạy trong nền) thành Never (Không bao giờ).
Bằng cách này, các ứng dụng vẫn sẽ được cài đặt và sẵn sàng để bạn sử dụng nếu thỉnh thoảng bạn cần đến, nhưng chúng sẽ không chạy liên tục trong nền. Tất cả các tiến trình liên quan sẽ chỉ bắt đầu khi bạn khởi động ứng dụng theo cách thủ công.
Việc Windows 11 có vẻ nặng nề về CPU là một thực tế, nhưng phần lớn là do nhiều dịch vụ và ứng dụng hoạt động ngầm, không phải tất cả đều hữu ích cho mọi người dùng. Bằng cách vô hiệu hóa một vài dịch vụ nền và thực hiện các tinh chỉnh khác, bạn có thể giải phóng thêm tài nguyên phần cứng cần thiết để tận hưởng trải nghiệm sử dụng Windows mượt mà và hiệu quả hơn.
Bạn đã thử cách nào trong số này chưa? Hay bạn có mẹo nào khác để tối ưu CPU Windows không? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới để chúng ta cùng thảo luận nhé!
